هیدروکسید پتاسیم با فرمول شیمیایی KOH، یکی از مهم‌ترین مواد قلیایی در صنایع شیمیایی به شمار می‌رود. این ترکیب با نام‌های «پتاس سوزآور» یا «پتاسیم قلیایی» هم شناخته می‌شود و به‌دلیل قدرت بازی بالا، در تولید طیف وسیعی از محصولات ازجمله کودهای شیمیایی، شوینده‌ها، داروها و حتی برخی فراورده‌های غذایی کاربرد دارد. پتاسیم هیدروکسید به‌شدت رطوبت‌گیر است و در اثر جذب آب، به‌سرعت حل می‌شود و محلولی قلیایی تشکیل می‌دهد. با توجه به خورندگی بالا، حمل و نگهداری آن هم نیازمند رعایت ملاحظات ایمنی دقیقی است. همچنین، این ماده اغلب وارداتی است و نوسانات نرخ ارز بر قیمت پتاسیم هیدروکسید در بازار داخلی تأثیر مستقیم دارد. در این مقاله به بررسی جامع این ماده، روش‌های تولید، کاربردها و نحوه خرید پتاسیم هیدروکسید در ایران خواهیم پرداخت.
پتاسیم هیدروکسید چیست؟
پتاسیم هیدروکسید یک ترکیب یونی متشکل از یون پتاسیم (K⁺) و یون هیدروکسید (OH⁻) است که به‌صورت جامدی سفید و بلوری دردسترس قرار می‌گیرد. این ماده به‌دلیل ماهیت قلیایی قوی، به‌ویژه در تنظیم pH، خنثی‌سازی اسیدها و تسریع واکنش‌های شیمیایی نقش مؤثری دارد. قدرت جذب بالای آبِ این ترکیب، باعث می‌شود در مجاورت هوا، رطوبت را به‌سرعت جذب کند و به‌شکل محلول دربیاید. خواص خورنده پتاسیم هیدروکسید موجب شده است تا هنگام کار با آن، ملاحظات بهداشتی و ایمنی به‌صورت جدی رعایت شود. به‌علاوه، به‌دلیل گستردگی کاربرد و نیز تولید نسبتاً محدود در داخل کشور، بسیاری از شرکت‌های بازرگانی مانند رز تجارت در زمینه واردات و تأمین این ماده نقشی کلیدی دارند. برای استعلام قیمت پتاسیم هیدروکسید و خرید پتاسیم هیدروکسید می‌توانید با کارشناسان این مجموعه در تماس باشید.
خواص فیزیکی و شیمیایی و ویژگی‌های هیدروکسید پتاسیم
در جدول زیر علاوه‌بر فرمول شیمیایی هیدروکسید پتاسیم، برخی از مهم‌ترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن آورده شده است:
| ویژگی | مشخصات/مقدار |
| نام شیمیایی | پتاسیم هیدروکسید (Potassium Hydroxide) |
| فرمول شیمیایی | KOH |
| وزن مولکولی | حدود 56.11 گرم بر مول |
| ظاهر | جامد سفید بلورین |
| حالت طبیعی | هیدروسکوپیک (جذب‌کننده شدید رطوبت) |
| دمای ذوب | حدود 360 درجه سانتی‌گراد |
| دمای جوش | حدود 1320 درجه سانتی‌گراد (پیش‌از جوش تجزیه می‌شود) |
| چگالی (در حالت جامد) | حدود 2.04 تا 2.12 گرم بر سانتی‌متر مکعب |
| انحلال‌پذیری در آب | بسیار بالا، تشکیل محلول قلیایی قوی |
| قابلیت تجزیه در تماس با CO₂ | به‌سرعت به کربنات پتاسیم (K₂CO₃) تبدیل می‌شود |
پتاسیم هیدروکسید در محلول آبی به‌صورت کامل به یون‌های پتاسیم و هیدروکسید تفکیک می‌شود و pH بسیار بالایی ایجاد می‌کند. جذب آب و رطوبت هوا باعث می‌شود این ماده زودتر از سایر قلیاها، ساختار جامدی خود را از دست بدهد. همچنین به‌دلیل خاصیت خورندگی بالا، در هنگام کار با آن باید از دستکش، عینک محافظ و لباس کار استفاده شود.
کاربردهای هیدروکسید پتاسیم در صنایع
هیدروکسید پتاسیم صنعتی به‌سبب خواص قلیایی قوی و واکنش‌پذیری بالا، در صنایع متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- در کشاورزی برای تنظیم pH خاک: در برخی از خاک‌های اسیدی، اضافه‌کردن این محصول در فرمولاسیون کود می‌تواند pH را به محدوده مطلوب گیاه برساند.
- در تولید کودهای پتاسیمی: این ماده می‌تواند پیش‌ساز تولید ترکیبات پتاسیمی دیگر مانند کربنات پتاسیم باشد که در فرمولاسیون کودهای مخصوص گیاهان حساس به کمبود پتاس استفاده می‌شود.
- در صابون‌سازی: ترکیب چربی‌ها یا روغن‌های گیاهی با پتاسیم هیدروکسید، منجر به تولید صابون‌های نرم و مایع می‌شود که قدرت پاک‌کنندگی بالایی دارند.
- در محصولات شوینده خانگی و صنعتی: بسیاری از شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های قوی بر پایه KOH طراحی می‌شوند تا لکه‌های سخت را از بین ببرند.
- در رنگ‌های پایه آبی: این محصول در مرحله تنظیم pH یا واکنش‌های شیمیایی اولیه تولید رنگ و رزین‌ها نقش کلیدی دارد.
- فرآوری رزین‌های مخصوص: برخی رزین‌های خاص برای صنایع پوشش و عایق، به حضور یک باز قوی مانند KOH نیاز دارند.
- تنظیم‌کننده pH در صنایع غذایی: در تولید برخی مواد غذایی مانند محصولات کنسروی یا کاکائو، از KOH برای تنظیم pH و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. پتاسیم هیدروکسید در برخی فرمولاسیون‌های غذایی نقش غلیظ‌کننده دارد و تحت عنوان افزودنی E525 (برای کنترل اسیدیته) شناخته می‌شود.
- فرمولاسیون محصولات آرایشی: برای ساخت کرم‌ها، لوسیون‌ها و حتی محصولات مراقبت از پوست، از KOH در تنظیم قلیاییت یا پیش‌ساخت‌های صابونی استفاده می‌شود.
- تولید مواد پاک‌کننده سطح پوست: قدرت حل‌کنندگی بالای پتاسیم هیدروکسید، امکان حذف آلودگی‌ها و چربی‌ها را از سطح پوست و مو فراهم می‌کند.
- حذف آلاینده‌های اسیدی در تصفیه آب: در سیستم‌های تصفیه آب و پساب، با خرید هیدروکسید پتاسیم از واکنش خنثی‌سازی KOH برای حذف آلاینده‌ها و تنظیم pH استفاده می‌شود. همچنین در برخی فرایندهای صنعتی، پتاسیم هیدروکسید به‌عنوان یک عامل کمک‌کننده در جداکردن فلزات سنگین و ترکیبات مضر از آب کاربرد دارد.
روش تولید پتاسیم هیدروکسید
تولید هیدروکسید پتاسیم به روش‌های گوناگونی انجام می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
الکترولیز محلول پتاسیم کلرید (KCl)
محلول KCl در سل‌های الکترولیتی تحت تأثیر جریان الکتریکی قرار می‌گیرد و در نتیجه هیدروژن (H₂) و KOH تولید می‌شود. این روش به‌دلیل بازده بالا و کیفیت مطلوب محصول، متداول‌ترین روش صنعتی به شمار می‌رود.
واکنش با هیدروکسید کلسیم
در روشی دیگر، نمک‌های پتاسیم با هیدروکسید کلسیم (آهک) واکنش داده می‌شوند تا KOH تشکیل شود. این روش در مقیاس صنعتی کمتر استفاده می‌شود؛ اما در آزمایشگاه‌ها به‌عنوان یک روش سنتی کاربرد دارد.
روش‌های تلفیقی
گاهی در صنایع، برای بهبود راندمان و کاهش هزینه، از ترکیب چند مرحله شیمیایی استفاده می‌شود.
واکنش‌های پتاسیم هیدروکسید
پتاسیم هیدروکسید به‌عنوان یک باز قوی، در واکنش‌های متعددی شرکت می‌کند:
واکنش خنثی‌سازی با اسیدها
اگر KOH با اسیدهایی چون اسید کلریدریک (HCl) واکنش دهد، نمک پتاسیمی (KCl) و آب تولید می‌شود.
- KOH+HCl→KCl+H2O
واکنش با دی‌اکسید کربن (CO₂)
در صورت تماس با CO₂، به کربنات پتاسیم (K₂CO₃) یا بی‌کربنات پتاسیم (KHCO₃) تبدیل می‌شود.
- KOH+CO2→KHCO3
ساپونیفیکاسیون (Saponification) استرها
در تولید صابون‌های پتاسیمی نرم، هیدرولیز استرها (چربی‌ها) در حضور KOH به صابون پتاسیمی و الکل منجر می‌گردد.
- RCOOR′+KOH→RCOOK+R′OH
واکنش‌های آلی
به‌عنوان کاتالیزور در بسیاری از واکنش‌های شیمی آلی، به‌ویژه در ساخت ترکیبات دارویی و آرایشی، به کار می‌رود.
نحوه نگهداری و حمل‌ونقل هیدروکسید پتاسیم
در خرید عمده هیدروکسید پتاسیم صنعتی به‌دلیل خورندگی بالا و خاصیت شدید جذب رطوبت، رعایت اصول ایمنی در انبارش و حمل این ماده بسیار حیاتی است. به‌طوری‌که برای این کار اغلب از بشکه‌های پلاستیکی یا فلزی با پوشش ضد خورندگی و درب کاملاً کیپ استفاده شود. محیط انبار هم باید خشک و خنک باشد تا ریسک جذب رطوبت و به تبع آن، تخریب بسته‌بندی کاهش یابد.
واردات هیدروکسید پتاسیم (پتاس)
با توجه به نیاز مداوم صنایع مختلف کشور به پتاسیم هیدروکسید و تولید محدود داخلی، بخشی از تأمین فروش پتاسیم هیدروکسید از طریق واردات انجام می‌گیرد. شرکت‌هایی نظیر رز تجارت با شناسایی تولیدکنندگان معتبر جهانی، محصولاتی با کیفیت بالا و آنالیز دقیق را وارد بازار می‌کنند. عمده واردات پتاس از کشورهایی همچون چین و کره جنوبی انجام می‌شود که استانداردهای صنعتی و قیمتی رقابتی دارند.
خرید پتاسیم هیدروکسید
بعد از اطلاع از قیمت پتاسیم هیدروکسید و در واقع، در هنگام خرید پتاسیم هیدروکسید، باید به نکات زیر توجه داشت:
- گرید محصول: هیدروکسید پتاسیم در گریدهای آزمایشگاهی، صنعتی و خوراکی عرضه می‌شود. تشخیص گرید موردنیاز بر اساس نوع کاربرد (مثلاً تولید دارو، ماده غذایی یا شوینده صنعتی) ضروری است.
- خلوص: درصد خلوص (معمولاً 90% تا 99%) نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت محصول و قیمت هیدروکسید پتاسیم دارد.
- بسته‌بندی و شرایط نگهداری: ازآنجاکه KOH به‌شدت رطوبت‌گیر است، بسته‌بندی می‌بایست کاملاً پلمپ و مقاوم در برابر نفوذ رطوبت باشد.
- اعتبار فروشنده: انتخاب تأمین‌کننده معتبر در فروش هیدروکسید پتاسیم، تضمین‌کننده اصالت کالا، آنالیز فنی و خدمات پس‌ازفروش مناسب خواهد بود.
قیمت پتاسیم هیدروکسید
قیمت پتاسیم هیدروکسید تحت تأثیر عوامل مختلفی است:
- نرخ ارز و هزینه‌های واردات: با توجه به اینکه بخش زیادی از پتاسیم هیدروکسید مصرفی کشور از طریق واردات تأمین می‌شود، نوسانات قیمت ارز مستقیماً بر بهای تمام‌شده محصول اثر می‌گذارد.
- درصد خلوص و کیفیت: هرچه خلوص بالاتر باشد، قیمت نیز افزایش می‌یابد. همچنین استانداردهای کیفی و روش‌های تولید روی قیمت تمام‌شده مؤثرند.
- مقدار خرید: معمولاً خرید عمده (به شکل بسته‌های 25 یا 50 کیلویی) از نظر قیمت به‌صرفه‌تر از خرید جزئی است. بنابراین قیمت پتاسیم هیدروکسید صنعتی عموماً نسبت به خرید خرده از بازار ارزان‌تر است.
راهنمای خرید هیدروکسید پتاسیم
برای خرید پتاسیم هیدروکسید به‌شکل مطمئن و مقرون‌به‌صرفه، رعایت نکات زیر پیشنهاد می‌شود:
- بررسی برگه آنالیز (Certificate of Analysis): جهت اطمینان از صحت خلوص و مشخصات فنی، حتماً برگه آنالیز را از فروشنده درخواست کنید.
- مطالعه نظرات مشتریان قبلی: اگر از فروشگاه اینترنتی یا شرکت تأمین‌کننده خاصی خرید می‌کنید، نظرات کاربران و تجربه خریداران پیشین می‌تواند راهنمای خوبی باشد.
- مشاوره تخصصی: در صورت ناآشنایی با جزئیات فنی، بهتر است از کارشناسان فروش یا متخصصان شیمی مشورت بگیرید تا بهترین گرید را انتخاب کنید.
- توجه به استانداردهای ایمنی: از فروشنده بخواهید دستورالعمل‌های حمل و نگهداری را به‌صورت مکتوب در اختیارتان قرار بدهد.
فروش هیدروکسید پتاسیم با بهترین قیمت و ارسال سریع
شرکت‌هایی مثل رز تجارت، اغلب خدمات زیر را برای فروش هیدروکسید پتاسیم ارائه می‌دهند:
- قیمت رقابتی: به‌دلیل خرید مستقیم از تولیدکنندگان معتبر جهانی، امکان ارائه قیمت مناسب برای خریداران عمده و خرد فراهم می‌شود. بنابراین برای اطلاع از قیمت پتاسیم هیدروکسید صنعتی با کارشناسان فروش ما در شرکت رز تجارت تماس بگیرید.
- ارسال سریع و امن: بسته‌بندی استاندارد و ارسال در کوتاه‌ترین زمان، مانع از تماس ماده با رطوبت یا آسیب‌دیدن بسته‌ها می‌شود.
- خدمات پس‌ازفروش و ضمانت اصالت: اعطای فاکتور رسمی، آنالیز محصول و پشتیبانی فنی باعث افزایش اعتماد و رضایت مشتریان خواهد شد.
- مشاوره تخصصی: امکان مشاوره درباره نحوه مصرف، ایمنی و نگهداری صحیح KOH، بخشی از ارزش افزوده خرید از یک تأمین‌کننده حرفه‌ای است.
سخن پایانی
پتاسیم هیدروکسید به‌عنوان یک رکن مهم در صنایع شیمیایی مدرن، نقشی چندگانه در توسعه محصولات گوناگون ایفا می‌کند. با انتخاب تأمین‌کننده معتبری همچون رزتجارت و رعایت اصول ایمنی و نگهداری، می‌توانید از کیفیت بالای این ماده بهره‌مند شوید. در نهایت، توجه به خلوص، قیمت، شرایط بسته‌بندی و خدمات پس‌ازفروش، خریدی امن و رضایت‌بخش را تضمین می‌کند.
سؤالات متداول درباره پتاسیم هیدروکسید
- آیا پتاسیم هیدروکسید سرطان‌زا است؟
براساس گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی (IARC, OSHA و NTP)، پتاسیم هیدروکسید در فهرست مواد سرطان‌زا قرار ندارد. مطالعات نشان داده‌اند که این ماده برای جانداران دریایی نیز سمیت پایینی دارد.
- آیا پتاسیم هیدروکسید قابل‌اشتعال است؟
خیر. پتاسیم هیدروکسید خود یک ماده غیرقابل‌اشتعال محسوب می‌شود. اما در صورت تماس با رطوبت یا آب، واکنش گرمازا ایجاد می‌کند که می‌تواند حرارت زیادی آزاد کند
نقد و بررسی‌ها
پاکسازی فیلترهنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.